Bức tranh Thánh Gióng không chỉ là một Bảo vật Quốc gia của Việt Nam mà còn là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của nền mỹ thuật hiện đại nước nhà. Tác phẩm này chứa đựng nhiều giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật sâu sắc.
Đôi nét về Họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm và Tác phẩm “Thánh Gióng”
Họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm – Cha đẻ của “Thánh Gióng”
Bức họa Thánh Gióng là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm. Ông quê tại Nam Đàn, Nghệ An, tốt nghiệp trường Cao đẳng Mỹ Thuật Đông Dương khóa 15 – ngôi trường đã đào tạo nhiều thế hệ họa sĩ tài danh của Việt Nam như họa sĩ Tô Ngọc Vân, họa sĩ Nguyễn Gia Trí. Nguyễn Tư Nghiêm được xếp vào nhóm “Tứ trụ” của nền hội họa hiện đại Việt Nam, cùng với Bùi Xuân Phái, Nguyễn Sáng và Dương Bích Liên.
Trong suốt sự nghiệp sáng tác của mình, họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm dành nhiều tâm huyết cho đề tài Thánh Gióng, thực hiện tới 15 bức tranh lớn nhỏ bằng nhiều chất liệu khác nhau. Trong đó, tác phẩm “Thánh Gióng bay về trời” bằng chất liệu sơn mài tạo được tiếng vang đặc biệt lớn và trở thành một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của ông.
Chân dung họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm, tác giả nổi tiếng của bức tranh Thánh Gióng và nhiều tuyệt tác mỹ thuật Việt Nam
Một số tác phẩm nổi tiếng khác của họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm bao gồm “Con nghé”, “Đêm giao thừa bên hồ Gươm”, “Nông dân đấu tranh chống thuế”, “Mười hai con giáp”, “Kim Vân Kiều”.
Xem Thêm Bài Viết:- Khám Phá Cách Vẽ Lọ Hoa Và Quả Lớp 7 Bài 6 Đơn Giản
- Nét Vẽ Hồn Nhiên: Tranh Vẽ Cánh Đồng Lúa Của Học Sinh
- Mô Hình Kiến Trúc Tiếng Anh Là Gì và Vai Trò Của Nó
- Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Vẽ Dáng Người Đang Chạy
- Diss là gì trong văn hóa Hip-hop? Tìm hiểu về Rap diss từ A-Z
Bối cảnh ra đời của tác phẩm “Thánh Gióng bay về trời”
Bức tranh Thánh Gióng được họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm sáng tác vào năm 1990. Lấy cảm hứng sâu sắc từ câu chuyện huyền thoại về người anh hùng dân tộc Thánh Gióng, ông đã khéo léo kết hợp các yếu tố truyền thống trong mạch nguồn văn hóa Việt với ngôn ngữ hội họa hiện đại để tạo nên một tác phẩm độc đáo và đầy sức biểu cảm.
Bằng kỹ thuật sơn mài điêu luyện và phong cách tạo hình đặc trưng của mình, ông đã tái hiện hình ảnh Thánh Gióng khi cỡi ngựa sắt bay về trời. Hình ảnh được thể hiện với màu sắc tươi sáng, bố cục mạnh mẽ, không chỉ minh họa truyền thuyết mà còn biểu tượng hóa tinh thần yêu nước, ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam.
Bức tranh sơn mài Thánh Gióng của Nguyễn Tư Nghiêm, lấy cảm hứng từ truyền thuyết anh hùng dân tộc
Phân tích Đặc điểm Nghệ thuật của Bức Tranh Thánh Gióng
Bức tranh “Thánh Gióng” có kích thước 90×120.3cm, được tạo nên bằng kỹ thuật và chất liệu sơn mài truyền thống của Việt Nam – một chất liệu đã góp phần làm nên tên tuổi của nhiều tác phẩm mỹ thuật hiện đại nổi tiếng khác.
Họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm lựa chọn sử dụng các tông màu mang đậm tính truyền thống như son, then, bạc, kết hợp cùng với các màu sắc khác để thể hiện những chiêm nghiệm và góc nhìn cá nhân về huyền thoại.
Về phong cách, tác giả áp dụng trường phái lập thể phương Tây, thể hiện qua các nét kỷ hà rõ ràng, khúc chiết. Các hình dạng cơ bản như vuông, tam giác, tròn, hình kim cương và các khối như trụ, cầu được sử dụng để cấu trúc nên hình tượng Thánh Gióng và ngựa sắt trong khoảnh khắc bay lên.
Đặc biệt, ông đan xen một cách tinh tế nhiều họa tiết và hoa văn cổ, lấy cảm hứng trực tiếp từ trống đồng Đông Sơn. Các họa tiết này bao gồm vòng tròn tiếp tuyến, hình răng cưa, chữ S gấp khúc… Những họa tiết trên tranh như hình ảnh giao long và rìu đồng đều có nguồn gốc từ thời đại Đông Sơn, không chỉ là trang trí mà còn tượng trưng cho văn hóa, tín ngưỡng và công cụ lao động của người Việt cổ.
Nguyễn Tư Nghiêm không đi sâu miêu tả chi tiết hình thể cơ bắp của Thánh Gióng. Thay vào đó, ông phủ đầy cơ thể nhân vật bằng những họa tiết mang đậm dấu ấn văn hóa Đông Sơn: Gióng cởi trần, đeo tấm chắn ngực, mặc vải khố với các lớp xẻ vạt trước sau, tạo nên một hình tượng vừa quen thuộc vừa lạ lẫm, thoát ly khỏi miêu tả hiện thực thông thường.
Hình tượng Thánh Gióng trong tranh được phủ đầy các họa tiết và hoa văn độc đáo lấy cảm hứng từ nền văn hóa Đông Sơn
Màu sắc trang phục và các họa tiết trên thân Gióng sử dụng tông màu nhẹ nhàng, hài hòa với sắc ghi xám bạc của ngựa sắt. Sự kết hợp này tạo thành một mảng sắc trung gian điềm tĩnh, tương phản và nổi bật trên nền son nhạt ấm áp, tạo nên hiệu ứng thị giác đặc biệt.
Nguyễn Tư Nghiêm đã thể hiện thành công một “cảm giác động” mạnh mẽ về hình ảnh Gióng bay về trời. Ông cũng lột tả được tính đồng thời của các trạng thái tâm hồn và cấu trúc phức tạp của thế giới thông qua sự chồng chéo tinh tế của hình thức, nhịp điệu, màu sắc và ánh sáng trong tranh, mang đến cho người xem một trải nghiệm thị giác đa chiều. Kích thước 90×120.3cm của bức tranh, theo chia sẻ của họa sĩ, mang ý nghĩa đặc biệt trong việc cô đọng hình tượng Gióng thành một khối thống nhất, mạnh mẽ, đầy sức sống, kết hợp cùng ngựa và các họa tiết cổ đại để làm đầy và cân bằng bố cục khung hình.
Giá trị Văn hóa và Nghệ thuật của “Thánh Gióng”
Năm 2017, bức tranh “Thánh Gióng” của Nguyễn Tư Nghiêm đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật Quốc gia. Đây là sự khẳng định cho giá trị to lớn mà tác phẩm mang lại cho nền mỹ thuật và văn hóa Việt Nam.
Nhận xét về tác phẩm, PGS. TS. Trang Thanh Hiền đánh giá cao: “Tác phẩm đánh dấu sự cách tân mạnh mẽ trong nghệ thuật sơn mài Việt Nam và là một hình mẫu quý báu để các thế hệ họa sĩ sau này học tập. Bức tranh đạt đến tính độc đáo trong tạo hình, kết hợp nhuần nhuyễn giữa trang trí dân gian truyền thống và trường phái lập thể hiện đại. Điều này chứng minh khả năng diễn tả phong phú và sức biểu đạt mạnh mẽ của chất liệu sơn mài khi nằm trong tay bậc thầy. Đây được xem là tác phẩm thành công nhất trong loạt tranh về Thánh Gióng của Nguyễn Tư Nghiêm, đánh dấu phong cách tạo hình riêng biệt không thể trộn lẫn của họa sĩ.”
Bảo vật quốc gia Bức tranh Thánh Gióng của họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm mang giá trị nghệ thuật và văn hóa sâu sắc
Sự thành công rực rỡ trong sáng tạo của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm với tác phẩm “Thánh Gióng” một lần nữa khẳng định rằng vốn văn hóa dân tộc là nguồn cảm hứng vô tận và gắn liền với người họa sĩ tài năng. Qua tác phẩm này, ông không chỉ thể hiện tài năng cá nhân mà còn góp phần đưa văn hóa và nghệ thuật Việt Nam đến gần hơn với công chúng yêu nghệ thuật trên thế giới, giúp họ hiểu rõ hơn về những nỗ lực sáng tạo, duy trì và phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống của các họa sĩ Việt Nam trong dòng chảy mỹ thuật hiện đại.
Nơi Trưng Bày Tác Phẩm Bảo Vật Quốc Gia
Tác phẩm “Thánh Gióng”, một bảo vật quốc gia được sáng tác trên chất liệu sơn mài, hiện đang được gìn giữ và trưng bày tại Phòng 16 của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Hà Nội.
Ước tính Giá trị Thương mại của Bức Tranh
Bức tranh “Thánh Gióng”, được công nhận là bảo vật quốc gia, đã từng được đưa sang triển lãm tại Anh và được bảo hiểm với giá trị ước tính lên đến 1 triệu USD, cho thấy giá trị thương mại và tầm vóc quốc tế của tác phẩm.
